Op 1 april 1898 kwam de eerste editie van het maandblad ‘Bijenhouden’ uit. De leden van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging ontvangen dit boekje gratis en worden zo maandelijks op de hoogte gehouden van het laatste nieuws over bijen en honing. Alle uitgaven zijn inmiddels gearchiveerd en geven ons een uitermate interessante kijkje in de wereld van het bijenhouden in de 19e eeuw. Ze vertellen uitgebreid over het nut van de bij, de staat van het imkeren in Nederland en natuurlijk honing. Aan de hand van dit boekje nemen we je in dit artikel zo’n 122 jaar terug in de tijd.
De ambities van een bijenhouder
We bestuderen het voorblad even en slaan het boekje open. Het eerste echte hoofdstukje heet ‘Wat wij willen.’ Het is een kort en bondig stuk waarin duidelijk staat beschreven wat het doel is van dit maandblad. Bevordering van de bijenteelt en het produceren van honing van hoge kwaliteit waren belangrijke speerpunten. Ook zag men in die tijd dat Nederland wat het bijenhouden betrof stevig achterliep op andere landen. Daar moest natuurlijk verandering in komen. Zo lezen we bijvoorbeeld:
‘’Wat het buitenland, dat in vele opzichten ons land op het gebied van bijenteelt ver vooruit is, goeds heeft, willen wij overnemen, en onze lezers op de hoogte brengen en houden met hetgeen daar gedaan werd en wordt.
Het gebruik van den honing als genot- en voedingsmiddel willen wij weer in eere trachten te herstellen, door meermalen artikelen te plaatsen, om den kostelijken, zuiveren bloemenhoning aan te prijzen. Maar hierbij veroorlooven wij ons nu reeds, de imkers met ernst aan te raden geen anderen dan reinen, onvervalschten honing te koop aan te bieden, opdat het debiet weer stijge.’’
De bijenhouders van toen wisten dus dat het imkeren in andere landen een stuk beter geregeld was. Ook de kwaliteit van de honing in eigen land liet klaarblijkelijk te wensen over. Dit was het moment om de knop om te draaien en zich te richten op het produceren van alleen de allerbeste honing. Het uitgeven van een maandblad was dan ook een geschikte manier om belangrijke informatie te delen en de bijenhouders in Nederland te verenigen.
Bijenhouden en het belang van bloemen
Een belangrijk thema in dit boekje is bloemen. In Nederland waren er een aantal problemen met de diversiteit en aanwezigheid van de juiste bloemen. Vele bijenhouders zagen zich genoodzaakt om met hun bijenvolk rond te reizen om hun volkjes van voldoende voedsel te voorzien. Een mogelijke oplossing die ze daarvoor gaven is het aanplanten van bepaalde bloemen langs wegen en spoorbanen. Dit idee zien we nu ook terugkomen bij het goede doel Honey Highway. Ook moeten de imkers weten wat de bloeitijd is van belangrijke planten voor bijen. Onder andere wilgen, koolzaad, verschillende fruitbomen, bessen en bomen zoals de populier en zelfs de iep passeren de revue. Met deze informatie op zak maakt een imker al een heel verschil en maakt hij zich het bijenhouden helemaal eigen.
Over het belang van inheemse bloemen voor bijen schreven we al eerder een artikel. Lees het hier terug.
Waarschuwing: Maak geen bijen dood!
Het klinkt cru, maar destijds was het enorm belangrijk om dit te vermelden. De auteur neemt geen blad voor de mond en vertelt iedereen waar het op staat. De Nederlandse bijenteelt verkeerde in niet al te goede staat en dat kwam door de werkwijze. Wilden ze een beter product leveren, dan moesten ze stilstaan bij hun fouten. Immers, verbetering begint bij het erkennen van je eigen zwaktes. We lezen:
‘’De treurige gewoonte, om in den zoogenaamden ‘slachttijd’ de bijen door middel van zwaveldamp te doen stikken, is voor den bijenhouder een zeer verdrietig werk. Den waren ijmker, die liefde voor zijn vlijtige, honiginzamelende diertjes heeft, breekt bijna het hart, wanneer hij zijn lievelingen voor de onvermoeide vlijt en arbeid moet beloonen met de zwavellont.’’
Het doden van bijen met zwaveldamp was voor velen een noodzakelijke methode om de honing te verzamelen. Het advies was om de bijen eerst over te plaatsen naar korven die bestemd waren te overwinteren. De oudere bijen stierven in de winter en de jongere bijen konden overleven. Gelukkig verzamelen we nu de honing zonder de bijen te doden, maar door ze te bedwelmen met rook.
Door middel van dit soort maandbladen is het imkeren in Nederland tegenwoordig diervriendelijker, duurzamer en efficiënter. Wij van The Honeyguide delen graag in die traditie. Niet alleen in het verstrekken van handige informatie, maar natuurlijk ook in het verkopen van de allerbeste honing!